Batava Boterfabriek

Nijmegen

Ten westen van het centrum van Nijmegen in het Waterkwartier ligt de oude Batava Margarinefabriek, in de volksmond de Boterfabriek genoemd. Het complex staat al jarenlang leeg en is in verval. Vanwege de cultuurhistorische waarde (het was een van de oudste fabrieken van Nijmegen), heeft ontwikkelaar MWPO in samenwerking met Houben Van Mierlo architecten en DELVA landscape Architecture Urbanism een plan ontwikkeld waarin de boterfabriek een tweede leven krijgt. De oude fabriek wordt gerenoveerd en krijgt een woonfunctie. De aanpalende loodsen maken plaats voor nieuwbouw. In totaal worden er plusminus honderd wooneenheden op het terrein gerealiseerd en ingebed in een groene omgeving van bomen, hagen en pergola’s. 

Aan de oostkant grenst de Boterfabriek aan het Krayenhofpark en aan de westkant aan een verwaarloosd stuk gemeente groen. Dit gemeente groen sluit aan op de belendende achtertuinen van stadswoningen aan de westzijde. Door deze contour en gegevens is het van belang het totale woonblok te beschouwen omsloten door uitvalswegen. Het woonblok heeft met het aanwezige tot wasdom gekomen groen de potentie om het te vertalen naar buurtpark waarin gewoond wordt in plaats van alleen woonblok met plukjes groen.

Het gemeentegroen wordt daarom waar nodig gesaneerd en opgewaardeerd tot parkgroen met speel- en ontmoetingsvoorzieningen. Voor het terrein van de voormalige gebouwen van de Boterfarbiek wordt hetzelfde gedaan. Het Krayenhoffpark aan de oostzijde wordt daarmee dubbel zo groot en sluit daarbij aan op de achtertuinen van de bestaande stadswoningen. Binnen dit park worden bouwblokken met klein geprojecteerd oppervlak toegevoegd om de doorwaadbaarheid van het park te garanderen. Licht, lucht en zicht krijgen de ruimte. Tussen de blokken bieden twee binnenpleinen (ontstaan door de verdiepte parkeerbak) ruimte voor ontmoeting door de entrees hier vorm te geven.

Deze nieuwbouwvolumes worden nu in samenwerking met gemeente, omwonenden en de diverse adviseurs nu verder vorm gegeven. De woonblokken hebben een massieve basis tot aan de hoogte van de oude fabriek. De lagen daarboven worden licht en met een set-back uitgevoerd en worden daarmee ondergeschikt aan de basementen en aan de Boterfabriek. De architectuur van de nieuwbouw is geïnspireerd op de kenmerken van de oude fabriek en fabrieksterreinen. Details zoals de geleding, penanten, cassetten en roeden verdeling van de houten kozijnen keren terug in de woningen.

Voor het beeldbepalende object van de Boterfabriek zelf is door de gemeente in 1890 als voorwaarde gesteld dat de fabriek de uitstraling van een woongebouw moest krijgen in harmonie met de woonbebouwing om het oorspronkelijke plein. De Boterfabriek kreeg een neoclassicistisch stijl, maar de kenmerkende ornamenten zijn inmiddels verdwenen. Bij de renovatie zal de fabriek in de originele staat hersteld worden.

Het groene karakter van het gebied wordt versterkt door bestaande bomen zoveel mogelijk te behouden en nieuwe bomen aan te planten. Als afscheiding tussen de woningen worden heggen aangeplant. Op de daken komen dakterrassen en -tuinen. Het bestaande sheddak van een oude loods wordt (indien mogelijk) hergebruikt als pergola boven het binnenplein. Het nieuwe terrein van de Boterfabriek terrein vormt met deze ingrepen een nieuwegroene woon enclave in de binnenstad.

Informatie

opdrachtgever MWPO, 's - Hertogenbosch
jaar 2017 - heden
locatie Nijmegen
grootte 114 woningen (80 nieuwbouw, 25 transformatie, 9 grondgebonden) + ontmoetingsruimte + parkeerkelder, circa 12.570m2 BVO
samenwerking

Ontwerp: Houben / Van Mierlo, Eindhoven + Delva Landscape Architects
Constructie: Pieters Bouwtechniek
Installatie-adviseur: M-trix
Brand en bouwfysica: Mobius Consult
Bouwkosten-adviseur: Jansen Echt
Aannemer: Wijnenbouw
Installateur: Verstappen Van Amelsvoort

project delen op: